Informacje o szpiczaku mnogim

Szpiczaka mnogiego często wykrywa się na podstawie badania krwi. Główną metodą identyfikacji tego stanu chorobowego jest analiza określana jako „elektroforeza białek”. Pozwala ona wykryć obecność określonych białek we krwi. Może wykazać nieprawidłowy poziom immunoglobulin (przeciwciał) zwanych białkami M we krwi. Wyższy niż normalnie poziom białek M sugeruje szpiczaka mnogiego, jednak wymaga to potwierdzenia w badaniu próbek szpiku kostnego.

Metodą elektroforezy można również wykonać badanie moczu. Wynika to z tego, że często występuje w nim część immunoglobulin.

Badanie rentgenowskie kości może pomóc w identyfikacji nieprawidłowych ognisk w kościach, a także pozwala wykryć jamy w obrębie kości (określane jako zmiany kostne). Inne, bardziej czułe techniki obrazowania również można wykorzystać do wykrywania ewentualnych guzów poza szpikiem kostnym – są to następujące metody:

• badanie metodą rezonansu magnetycznego (RM)
• badanie metodą tomografii komputerowej (TK)
• badanie metodą pozytonowej tomografii emisyjnej (PET)

Szpik kostny można analizować następującymi metodami:

• pobranie niewielkiej ilości płynnego szpiku kostnego (aspiracja)
• chirurgiczne usunięcie niewielkiej ilości tkanki (biopsja)

Badania te pozwalają określić obecność oraz ilość komórek nowotworowych w szpiku kostnym. Próbki można również poddać „badaniu cytogenetycznemu”, które może wykazać zmiany genetyczne sugerujące bardziej agresywną postać choroby, co może być związane z gorszym rokowaniem.

MGUS oznacza, że w szpiku kostnym występuje bardzo niski poziom białka M, ale nie jest to związane z żadnymi objawami ani z uszkodzeniem jakichkolwiek narządów. MGUS to stan łagodny – w zasadzie nie oznacza on choroby nowotworowej, ale może to być jej wczesny wskaźnik – u 20% osób z MGUS choroba rozwija się do aktywnego szpiczaka. W przypadku stwierdzenia MGUS stan pacjenta jest monitorowany, ale nie stosuje się żadnego leczenia.

W rzadkich przypadkach widoczna jest pojedyncza zmiana (grupa komórek szpiczaka złośliwego). Często występuje ona w kości, ale bez oznak nieprawidłowości dotyczących szpiku kostnego. Możliwe są różne sposoby leczenia, ale często preferowana jest radioterapia.

Ze szpiczakiem bezobjawowym, tlącym się /indolentnym mamy do czynienia wówczas, gdy we krwi stwierdza się niski poziom białka M lub w szpiku kostnym jest więcej niż 10% plazmocytów (krwinek białych odpowiedzialnych za wytwarzanie przeciwciał).

W stanie tym nie występują oznaki uszkodzenia narządów, niedokrwistość, zmiany kostne ani hiperkalcemia, a czynność nerek jest prawidłowa. W większości przypadków pacjenci z bezobjawowym szpiczakiem tlącym się/indolentnym nie wymagają żadnego leczenia. Ważne jest jednak ich monitorowanie, aby upewnić się, że choroba nie postępuje. Czasem dodatkowe badania diagnostyczne wykazują, że może występować zwiększone ryzyko rozwoju aktywnego szpiczaka. W takim przypadku lekarz może rozważyć natychmiastowe rozpoczęcie leczenia, jeśli u pacjenta pojawią się objawy.

Szpiczak aktywny lub objawowy oznacza, że oprócz nieprawidłowych białek i złośliwych komórek plazmatycznych, które występują w szpiku kostnym, u pacjenta dochodzi do uszkodzenia kości i różnych narządów – na przykład nerek. Osoby z aktywnym lub objawowym szpiczakiem zazwyczaj otrzymują już jedną lub więcej terapii, które omówił z nimi lekarz.