Kto nie słyszał o COVID‑19? To choroba zakaźna wywoływana przez wirus o nazwie koronawirus-2 zespołu ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej - (SARS‑CoV‑2), który pojawił się w grudniu 2019 r.[1] W ciągu zaledwie kilku miesięcy wywrócił do góry nogami świat, jaki znamy. Być może spotykasz się z lokalnymi ograniczeniami, martwisz się, że zachorujesz, lub boisz się, że zarazisz swoich bliskich. Przy tym wszystkim, co się dzieje, sytuacja może wydawać się bardzo zniechęcająca i pozostająca poza twoją kontrolą.
Na szczęście dzięki rekordowo szybkim postępom medycyny istnieje nadzieja na przyszłość. I chociaż choroba COVID‑19 wciąż występuje, najlepszym sposobem, aby się przed nią uchronić, jest znajomość choroby, sposobu jej rozprzestrzeniania się, a także tego, co można zrobić, aby spróbować jej zapobiec.[2]
COVID‑19 to skrót od COronaVIrus Disease 2019.3 Jest to choroba wywołana przez typ koronawirusa, należącego do wirusów krążących wśród zwierząt, które mogą zarażać ludzi.[3]
Koronawirusy mogą również wywoływać inne poważne choroby, takie jak zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS) i zespół oddechowy Bliskiego Wschodu (MERS), ale także zwykłe przeziębienie.[4]
Koronawirus wywołujący COVID‑19, określany jako SARS‑CoV‑2, to koronawirus, który wyizolowano po raz pierwszy u ludzi w Wuhan w Chinach w 2019 r.[3]
Wirus wywołujący COVID‑19 rozprzestrzenia się drogą kropelkową, gdy osoba zakażona kaszle, kicha, rozmawia lub oddycha w pobliżu innych osób (w promieniu dwóch metrów).5 Wirus przedostaje się do organizmu podczas wdychania powietrza lub gdy dotkniemy oczu, nosa bądź ust rękami z zakażonymi kropelkami.[3]
Kiedy człowiek zostaje po raz pierwszy zakażony wirusem, układ odpornościowy uruchamia reakcję mającą na celu zwalczenie infekcji.6 Aktywuje on szereg komórek, w tym krwinki białe określane jako limfocyty B i T, które z kolei wytwarzają cząsteczki zwane cytokinami, pomagające zwalczyć zakażenie.678 Jednak w przypadku zakażenia wirusem COVID‑19 u niektórych osób wirus może zakłócać normalną odpowiedź immunologiczną i powodować jej przesterowanie.9 Aktywacji może wówczas ulegać więcej cytokin, niż jest to konieczne, co powoduje tak zwaną burzę cytokinową.[2] Prowadzi to do nieprawidłowego działania normalnych ścieżek reakcji, co może zagrażać życiu.[2]
U większości osób, które zachorują na COVID‑19, choroba ta przebiega jako łagodna lub umiarkowana choroba układu oddechowego i chorzy są w stanie samodzielnie wyzdrowieć.10 Jednak osoby starsze i osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi mogą być bardziej narażone na ciężki przebieg choroby.10 Dlatego tak ważne jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się tej choroby w naszych społecznościach.
Jakie są objawy COVID 19?
COVID‑19 wpływa na różne osoby w różny sposób.11 U większości ludzi choroba ta ma łagodny lub umiarkowany przebieg, objawy pojawiają się w ciągu dwóch tygodni od zakażenia, a powrót do zdrowia następuje bez konieczności specjalnego leczenia.12
Jeśli wystąpią u Ciebie łagodne objawy, powinieneś zadbać o siebie w domu, ale jeśli objawy nasilą się wówczas należy niezwłocznie skorzystać z pomocy medycznej.11 Zawsze należy zatelefonować przed wizytą u lekarza lub w przychodni.
Częste objawy11 | Rzadziej występujące objawy11 | Ciężkie objawy11 |
|---|---|---|
Częste objawy11
| Rzadziej występujące objawy11
| Ciężkie objawy11
|
Niektóre osoby mogą odczuwać objawy nawet po początkowym wyzdrowieniu (co często określa się jako „długi COVID‑19”) lub nawet może u nich wystąpić długotrwałe uszkodzenie narządów.13 Choć wiele osób szybko powraca do zdrowia, jest to kolejny powód, aby zachować ostrożność.13
Jak często występuje COVID 19?
Z pewnością zdajesz sobie sprawę z tego, jak powszechnie występuje obecnie choroba COVID‑19. Sytuacja przez cały czas się zmienia i jest uzależniona od miejsca zamieszkania, jednak w większości obszarów wirus nadal występuje na bardzo wysokim poziomie.14 A skoro tak jest, to wszyscy musimy przestrzegać środków ostrożności.
Każdy może zarazić się wirusem COVID‑19, ale niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie ciężkiej choroby.10 Dotyczy to wszystkich osób powyżej 60. roku życia,15 a także osób cierpiących na takie schorzenia jak: nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby układu oddechowego oraz choroby układu krążenia.10 Pewne leki również mogą zwiększać ryzyko cięższego przebiegu choroby.16 Porozmawiaj ze swoim lekarzem, jeśli uważasz, że możesz być bardziej zagrożony(‑a).
Profilaktyka
Ważne jest, aby zapobiegać zakażeniu i spowalniać rozprzestrzenianie się COVID‑19, aby pomóc chronić siebie i osoby ze swojego otoczenia.17 Należy postępować zgodnie z lokalnymi wytycznymi i podjąć niezbędne środki ostrożności, a także ograniczyć do minimum podróże i przebywanie w dużych skupiskach osób. Zasady te mogą wydawać się uciążliwe, męczące lub frustrujące, lecz mają one nam pomóc.
Szczepienia
Dzięki niesamowitym wysiłkom naukowców i międzynarodowych organizacji zdrowotnych, dostępnych jest już kilka zatwierdzonych szczepionek, a kolejne są w trakcie opracowywania.18 Oznacza to, że wiele krajów oferuje obecnie szczepienia przeciwko COVID‑19.
Szczepionki zmieniły oblicze innych chorób zakaźnych w przeszłości i pozwalają zapobiegać dwudziestu pięciu zakażeniom, które kiedyś były niemożliwe do opanowania oraz kontrolować ich rozprzestrzenianie się.19 Szczepionki są najbezpieczniejszym możliwym sposobem ochrony przed chorobami takimi jak COVID‑19.19 Osoby hospitalizowane z ciężką chorobą mogą otrzymać leczenie wspomagające, takie jak tlenoterapia, która ułatwia im oddychanie.20
Opieka nad osobą z COVID 19
Opieka nad osobą z COVID‑19 wiąże się z dodatkowym wyzwaniem – nie można podchodzić zbyt blisko! Utrzymywanie dystansu od ukochanej osoby (zwłaszcza jeśli źle się czuje) może być naprawdę trudne, zarówno pod względem praktycznym, jak i psychicznym, ale pomoże ochronić Ciebie i innych przed infekcją.21
- Jeśli chory z Tobą mieszka, powinien w miarę możliwości korzystać z oddzielnej sypialni i łazienki; należy też otwierać okno, aby wietrzyć wspólną przestrzeń21
- Osoba chora powinna pić dużo płynów i odpoczywać21
- Leki mogą pomóc zmniejszyć gorączkę21
- Warto pomóc chorej osobie zaopatrywać się w produkty spożywcze, leki na receptę oraz inne potrzebne rzeczy21
- Należy zwracać uwagę na oznaki pogarszania się stanu zdrowia chorego i skontaktować się z lekarzem lub wezwać pogotowie, jeśli wystąpią objawy ciężkiej choroby21
Osoby, które miały bliski kontakt z chorą osobą, również powinny same pozostać w domu na wypadek, gdyby także zostały zakażone.21
Pytania do lekarza
Poniższa lista zawiera przykładowe pytania, które pomogą rozpocząć rozmowę z lekarzem. Można także zadać inne ważne pytania dotyczące objawów, stadium choroby oraz wywiadu medycznego, które nie zostały tu wymienione.
- Czy jest jakiś powód, dla którego mogę być bardziej narażony(‑a) na ciężki przebieg choroby?
- Czy moja praca lub styl życia naraża mnie na większe ryzyko infekcji i co mogę zrobić, aby temu zapobiec?
Janssen i COVID 19
Firma Janssen jest zaangażowana w identyfikowanie i dostarczanie rozwiązań w czasach kryzysu, takich jak pandemia COVID 19. Obecnie, gdy mamy do dyspozycji szczepionki, istnieje nadzieja, że nasze wysiłki pomogą chronić ludzi na całym świecie i ostatecznie przyczynią się do zakończenia tej pandemii.
Słowniczek
- COVID-19:choroba koronawirusowa – choroba zakaźna wywoływana przez koronawirusa: SARS‑CoV‑2.22
- MERS: zespół oddechowy Bliskiego Wschodu, wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez koronawirusa.23
- SARS-CoV-2: wirus, który wywołuje chorobę COVID‑19.22
- SARS: zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej; choroba wirusowa układu oddechowego wywoływana przez koronawirusa.23
