Kto nie słyszał o COVID‑19? To choroba zakaźna wywoływana przez wirus o nazwie koronawirus-2 zespołu ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej - (SARS‑CoV‑2), który pojawił się w grudniu 2019 r.[1] W ciągu zaledwie kilku miesięcy wywrócił do góry nogami świat, jaki znamy. Być może spotykasz się z lokalnymi ograniczeniami, martwisz się, że zachorujesz, lub boisz się, że zarazisz swoich bliskich. Przy tym wszystkim, co się dzieje, sytuacja może wydawać się bardzo zniechęcająca i pozostająca poza twoją kontrolą.
Na szczęście dzięki rekordowo szybkim postępom medycyny istnieje nadzieja na przyszłość. I chociaż choroba COVID‑19 wciąż występuje, najlepszym sposobem, aby się przed nią uchronić, jest znajomość choroby, sposobu jej rozprzestrzeniania się, a także tego, co można zrobić, aby spróbować jej zapobiec.[2]
Co to jest COVID 19?
COVID‑19 to skrót od COronaVIrus Disease 2019.3 Jest to choroba wywołana przez typ koronawirusa, należącego do wirusów krążących wśród zwierząt, które mogą zarażać ludzi.[3]
Koronawirusy mogą również wywoływać inne poważne choroby, takie jak zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS) i zespół oddechowy Bliskiego Wschodu (MERS), ale także zwykłe przeziębienie.[4]
Koronawirus wywołujący COVID‑19, określany jako SARS‑CoV‑2, to koronawirus, który wyizolowano po raz pierwszy u ludzi w Wuhan w Chinach w 2019 r.[3]
Wirus wywołujący COVID‑19 rozprzestrzenia się drogą kropelkową, gdy osoba zakażona kaszle, kicha, rozmawia lub oddycha w pobliżu innych osób (w promieniu dwóch metrów).[5] Wirus przedostaje się do organizmu podczas wdychania powietrza lub gdy dotkniemy oczu, nosa bądź ust rękami z zakażonymi kropelkami.[3]
Kiedy człowiek zostaje po raz pierwszy zakażony wirusem, układ odpornościowy uruchamia reakcję mającą na celu zwalczenie infekcji.[6] Aktywuje on szereg komórek, w tym krwinki białe określane jako limfocyty B i T, które z kolei wytwarzają cząsteczki zwane cytokinami, pomagające zwalczyć zakażenie.[6][7][8] Jednak w przypadku zakażenia wirusem COVID‑19 u niektórych osób wirus może zakłócać normalną odpowiedź immunologiczną i powodować jej przesterowanie.[9] Aktywacji może wówczas ulegać więcej cytokin, niż jest to konieczne, co powoduje tak zwaną burzę cytokinową.[2] Prowadzi to do nieprawidłowego działania normalnych ścieżek reakcji, co może zagrażać życiu.[2]
U większości osób, które zachorują na COVID‑19, choroba ta przebiega jako łagodna lub umiarkowana choroba układu oddechowego i chorzy są w stanie samodzielnie wyzdrowieć.[10] Jednak osoby starsze i osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi mogą być bardziej narażone na ciężki przebieg choroby.[10] Dlatego tak ważne jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się tej choroby w naszych społecznościach.
Jakie są objawy COVID 19?
COVID‑19 wpływa na różne osoby w różny sposób.[11] U większości ludzi choroba ta ma łagodny lub umiarkowany przebieg, objawy pojawiają się w ciągu dwóch tygodni od zakażenia, a powrót do zdrowia następuje bez konieczności specjalnego leczenia.[12]
Jeśli wystąpią u Ciebie łagodne objawy, powinieneś zadbać o siebie w domu, ale jeśli objawy nasilą się wówczas należy niezwłocznie skorzystać z pomocy medycznej.[11] Zawsze należy zatelefonować przed wizytą u lekarza lub w przychodni.
Częste objawy[11] | Rzadziej występujące objawy[11] | Ciężkie objawy[11] |
|---|---|---|
Częste objawy[11]
| Rzadziej występujące objawy[11]
| Ciężkie objawy[11]
|
Niektóre osoby mogą odczuwać objawy nawet po początkowym wyzdrowieniu (co często określa się jako „długi COVID‑19”) lub nawet może u nich wystąpić długotrwałe uszkodzenie narządów.[13] Choć wiele osób szybko powraca do zdrowia, jest to kolejny powód, aby zachować ostrożność.[13]
Jak często występuje COVID 19?
Z pewnością zdajesz sobie sprawę z tego, jak powszechnie występuje obecnie choroba COVID‑19. Sytuacja przez cały czas się zmienia i jest uzależniona od miejsca zamieszkania, jednak w większości obszarów wirus nadal występuje na bardzo wysokim poziomie.[14] A skoro tak jest, to wszyscy musimy przestrzegać środków ostrożności.
Każdy może zarazić się wirusem COVID‑19, ale niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie ciężkiej choroby.[10] Dotyczy to wszystkich osób powyżej 60. roku życia,[15] a także osób cierpiących na takie schorzenia jak: nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby układu oddechowego oraz choroby układu krążenia.[10] Pewne leki również mogą zwiększać ryzyko cięższego przebiegu choroby.[16] Porozmawiaj ze swoim lekarzem, jeśli uważasz, że możesz być bardziej zagrożony(‑a).
Profilaktyka
Ważne jest, aby zapobiegać zakażeniu i spowalniać rozprzestrzenianie się COVID‑19, aby pomóc chronić siebie i osoby ze swojego otoczenia.[17] Należy postępować zgodnie z lokalnymi wytycznymi i podjąć niezbędne środki ostrożności, a także ograniczyć do minimum podróże i przebywanie w dużych skupiskach osób. Zasady te mogą wydawać się uciążliwe, męczące lub frustrujące, lecz mają one nam pomóc.
Szczepienia
Dzięki niesamowitym wysiłkom naukowców i międzynarodowych organizacji zdrowotnych, dostępnych jest już kilka zatwierdzonych szczepionek, a kolejne są w trakcie opracowywania.[18] Oznacza to, że wiele krajów oferuje obecnie szczepienia przeciwko COVID‑19.
Szczepionki zmieniły oblicze innych chorób zakaźnych w przeszłości i pozwalają zapobiegać dwudziestu pięciu zakażeniom, które kiedyś były niemożliwe do opanowania oraz kontrolować ich rozprzestrzenianie się.[19] Szczepionki są najbezpieczniejszym możliwym sposobem ochrony przed chorobami takimi jak COVID‑19.[19] Osoby hospitalizowane z ciężką chorobą mogą otrzymać leczenie wspomagające, takie jak tlenoterapia, która ułatwia im oddychanie.[20]
Opieka nad osobą z COVID 19
Opieka nad osobą z COVID‑19 wiąże się z dodatkowym wyzwaniem – nie można podchodzić zbyt blisko! Utrzymywanie dystansu od ukochanej osoby (zwłaszcza jeśli źle się czuje) może być naprawdę trudne, zarówno pod względem praktycznym, jak i psychicznym, ale pomoże ochronić Ciebie i innych przed infekcją.[21]
- Jeśli chory z Tobą mieszka, powinien w miarę możliwości korzystać z oddzielnej sypialni i łazienki; należy też otwierać okno, aby wietrzyć wspólną przestrzeń[21]
- Osoba chora powinna pić dużo płynów i odpoczywać[21]
- Leki mogą pomóc zmniejszyć gorączkę[21]
- Warto pomóc chorej osobie zaopatrywać się w produkty spożywcze, leki na receptę oraz inne potrzebne rzeczy[21]
- Należy zwracać uwagę na oznaki pogarszania się stanu zdrowia chorego i skontaktować się z lekarzem lub wezwać pogotowie, jeśli wystąpią objawy ciężkiej choroby[21]
Osoby, które miały bliski kontakt z chorą osobą, również powinny same pozostać w domu na wypadek, gdyby także zostały zakażone.[21]
Pytania do lekarza
Poniższa lista zawiera przykładowe pytania, które pomogą rozpocząć rozmowę z lekarzem. Można także zadać inne ważne pytania dotyczące objawów, stadium choroby oraz wywiadu medycznego, które nie zostały tu wymienione.
- Czy jest jakiś powód, dla którego mogę być bardziej narażony(‑a) na ciężki przebieg choroby?
- Czy moja praca lub styl życia naraża mnie na większe ryzyko infekcji i co mogę zrobić, aby temu zapobiec?
Janssen i COVID 19
Firma Janssen jest zaangażowana w identyfikowanie i dostarczanie rozwiązań w czasach kryzysu, takich jak pandemia COVID 19. Obecnie, gdy mamy do dyspozycji szczepionki, istnieje nadzieja, że nasze wysiłki pomogą chronić ludzi na całym świecie i ostatecznie przyczynią się do zakończenia tej pandemii.
Słowniczek
- COVID-19:choroba koronawirusowa – choroba zakaźna wywoływana przez koronawirusa: SARS‑CoV‑2.[22]
- MERS: zespół oddechowy Bliskiego Wschodu, wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez koronawirusa.[23]
- SARS-CoV-2: wirus, który wywołuje chorobę COVID‑19.[22]
- SARS: zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej; choroba wirusowa układu oddechowego wywoływana przez koronawirusa.[23]
Referencje
