Duże zaburzenie depresyjne (MDD)
Kiedy ktoś doznaje urazu fizycznego, ludzie łatwo zauważają jego ból i cierpienie oraz rozumieją, że powrót do zdrowia może być powolnym procesem z możliwością występowania przeszkód na tej drodze. Gdy jednak chodzi o zdrowie psychiczne, ten sam poziom zrozumienia jest często nie tylko nieobecny, ale powszechnie zastępowany przez piętno i wstyd. Na całym świecie miliony ludzi żyją z depresją,[1] która także jest chorobą, tak samo jak rak czy choroba skóry, wymagającą zaangażowanej, profesjonalnej opieki medycznej. Nie da się po prostu przejść nad tym do porządku dziennego.[2]
Bycie w złym nastroju lub odczuwanie smutku, ponieważ stało się coś strasznego, to część normalnego, emocjonalnie zrównoważonego życia człowieka.
Istnieją różne rodzaje depresji – duże zaburzenie depresyjne, czyli MDD, jest jednym z nich.
Duże zaburzenie depresyjne (MDD) to długotrwałe zaburzenie nastroju mające podłoże biologiczne.[3] Jest to poważny stan medyczny charakteryzujący się epizodami depresji, takimi jak obniżenie nastroju lub poczucie beznadziejności i/lub utrata zainteresowania lub odczuwania przyjemności niemal we wszystkich czynnościach. [4]5 W wyniku tego MDD nie tylko rzutuje na zdrowie osoby z tym zaburzeniem, ale może mieć wpływ na każdy aspekt jej życia, od relacji z rodziną i przyjaciółmi po wydajność w pracy.[4]5
Objawy MDD rozpoznaje się w przypadku, gdy występują przez co najmniej dwa tygodnie, choć zazwyczaj utrzymują się one znacznie dłużej – przez miesiące lub nawet lata – a osoby z MDD mogą szukać pomocy dopiero po upływie pewnego czasu.[3]6 Może to mieć długoterminowe skutki, ponieważ MDD może zwiększać ryzyko innych problemów zdrowotnych, takich jak choroby sercowo naczyniowe[3]6
“„Pogodzenie się z faktem, że choruję na depresję, pomogło mi zrozumieć, że ten smutek nie definiuje mnie jako osoby. Możliwe, że już zawsze będzie mi towarzyszył, ale wiem, że jeśli tylko pozwolę sobie pomóc, dobrych dni będzie więcej”.”
– Klara, 23 lata 7
Skąd będę wiedzieć, czy choruję na zaburzenie depresyjne?
Depresja wykracza daleko poza uczucie przygnębienia. Kiedy chorujesz na depresję, doświadczasz objawów fizycznych, emocjonalnych i poznawczych przez dłuższy czas.8 Obejmują one obniżenie nastroju, utratę zainteresowań i odczuwania radości, zmniejszenie energii i brak motywacji.8 Podczas depresji możesz również doświadczać niepokoju, braku apetytu, bezsenności, zaburzeń koncentracji, poczucia winy lub niskiej samooceny,8 a także mogą pojawić się myśli na temat śmierci i samobójstwa.9
Szereg czynników może przyczyniać się wystąpienia MDD lub może zwiększać ryzyko rozwoju tego zaburzenia. Należą do nich:
- Choroba przewlekła – osoby cierpiące na długotrwałe lub upośledzające choroby są bardziej narażone na rozwój depresji.105
- Wiek – częstość występowania pierwszego epizodu osiąga szczyt w wieku 20 lat, a ogólna chorobowość jest największa pomiędzy 55 a 74 rokiem życia.511
- Wywiad rodzinny – u krewnych pierwszego stopnia osób chorych na MDD ryzyko zachorowania na MDD jest od dwóch do czterech razy większe.105
- Duże zmiany w życiu, trauma lub stres.105
Biologiczne przyczyny depresji nie są jeszcze w pełni wyjaśnione. Uważa się jednak, że pewną rolę może odgrywać zmniejszona neuroplastyczność – zdolność układu nerwowego do tworzenia nowych połączeń – a także dysfunkcja sieci neuronów związanych z regulacją nastroju.12
Jak często występuje depresja?
Depresja jest ważną przyczyną niepełnosprawności na całym świecie.13 W skali globalnej na depresję cierpią ponad 264 miliony osób w każdym wieku,13 z czego 44,3 miliona mieszka w Europie.[1] Wiedz więc, że nie jesteś sam(a) – oraz że depresję ma prawdopodobnie więcej osób w twoim kręgu rodziny i przyjaciół, niż możesz sobie zdawać sprawę.
Leczenie i opieka
Depresja to często walka na całe życie, a u 60–70% osób cierpiących na MDD dochodzi do nawrotu tej choroby.14 I choć duża liczba osób z depresją nigdy nie szuka pomocy, istnieje kilka rodzajów dostępnych opcji leczenia:[1]
- Psychoterapia: określana też jako poradnictwo – obejmuje terapię poznawczo behawioralną (CBT) i psychoterapię interpersonalną (IPT) i powinna być pierwszą linią leczenia w przypadkach łagodnej depresji.
- Farmakoterapia: określana też jako leki przeciwdepresyjne – może być skuteczna i jest właściwa w depresji o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego.
- Terapia elektrowstrząsami (ECT): ECT polega na krótkotrwałej stymulacji elektrycznej mózgu w znieczuleniu i jest najczęściej stosowana w leczeniu ciężkiej dużej depresji, gdy inne metody leczenia zawiodły.15
Niezwykle ważne są również programy profilaktyczne. Programy szkolne wzmacniające wzorce pozytywnego myślenia, interwencje dla opiekunów, programy aktywności dla osób starszych itp. Wykazano, że wszystkie te działania zmniejszają skutki depresji13
O co warto zapytać lekarza?
- Jaki typ depresji u mnie występuje?
- Jakie mam możliwości leczenia?
- Jakie są różne typy leczenia?
- Skąd będę wiedzieć, czy leczenie jest u mnie skuteczne?
- Czy potrzebuję leków, czy mogę być skutecznie leczony(a) bez ich stosowania?
- Jakie są dostępne rodzaje leków i jakie jest ich różne działanie?
- Jak długo muszę przyjmować leczenie, aż wyzdrowieję?
- Co mogę zrobić, aby poprawić swój stan, poza lekami i terapią?
- Czy w moją opiekę powinien być zaangażowany inny rodzaj specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego?
- Jakie rodzaje chorób mogą współwystępować z depresją?
- Czy powinienem/powinnam podjąć jakiekolwiek działania w szkole, domu lub pracy?
- Jak mogę wyjaśnić swój stan innym osobom?
- Co powinienem/powinnam zrobić, jeśli będę czuł(a), że mogę zrobić sobie krzywdę lub jeśli będę potrzebować pomocy w nagłych wypadkach?
Jak opiekować się osobą z depresją
Widok ukochanej osoby zmagającej się z depresją może być bolesny i nie da się przezwyciężyć choroby za nią. Nie wystarczy po prostu zabrać takiej osoby na kolację i oczekiwać, że się rozchmurzy. Ale nie znaczy to, że towarzystwo nie jest bardzo ważne.
Dowiedz się jak najwięcej na temat depresji i jak o niej rozmawiać, oferując miłość i wsparcie. Musisz rozumieć, że jest to poważny stan medyczny, który może mieć znaczacy wpływ na zdrowie fizyczne. Pamiętaj, aby nie brać tego osobiście, gdy osoba chora nie nawiązuje z Tobą kontaktu. Często osoby z depresją nie mają energii ani chęci, aby wykonywać jakiekolwiek czynności – nawet samo myślenie o podjęciu jakichś działań może powodować uczucie wyczerpania, a nawet mogą wybuchać gniewem.
Musisz mieć cierpliwość, gdy wspierasz ukochaną osobę w jej zdrowieniu, i nie oceniać jej, gdy wystąpi nawrót. Porozmawiaj z nią o depresji, aby ją wesprzeć, i nie unikaj nawet najbardziej ponurych tematów. Otwarta i szczera rozmowa o myślach i uczuciach samobójczych może pomóc uratować życie.16
W międzyczasie zadbaj też o własne zdrowie emocjonalne. Będziesz go potrzebować, aby zapewnić pełne wsparcie, którego potrzebuje Twój bliski.17
Rola Janssen
Program „Pokonać depresję” ma na celu upowszechnienie wiedzy na temat wyzwań, z jakimi zmagają się osoby dotknięte różnymi rodzajami depresji, w tym dużym zaburzeniem depresyjnym (MDD). Program „Pokonać depresję” powstał z inicjatywy firmy Janssen przy współpracy ze strony Global Alliance of Mental Illness Advocacy Networks-Europe (GAMIAN-Europe) oraz Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Rodzin Osób Chorych Psychicznie (EUFAMI).
Firma Janssen od lat przyczynia się do zmniejszenia obciążeń, ograniczenia niepełnosprawności i zminimalizowania spustoszeń powodowanych przez zaburzenia zdrowia psychicznego, dążąc do poprawy jakości życia każdego pacjenta.
Chcemy mieć pewność, że wszyscy – od opiekunów, poprzez pracowników ochrony zdrowia, aż po osoby dotknięte depresją i MDD – mają możliwość lepiej dbać o siebie i swoich bliskich.
Minisłowniczek
- Dysforia: obniżenie nastroju
- Anhedonia: utrata przyjemności
- Choroba współistniejąca: sytuacja, w której u danej osoby występuje jednocześnie więcej niż jedna choroba lub stan medyczny.
- Funkcje poznawcze: czynności umysłowe lub proces zdobywania wiedzy i rozumienia poprzez myślenie, doświadczanie i zmysły.
Program „Pokonać depresję” ma na celu upowszechnienie wiedzy na temat wyzwań, z jakimi zmagają się osoby dotknięte różnymi rodzajami depresji, w tym dużym zaburzeniem depresyjnym (MDD). Program „Pokonać depresję” powstał z inicjatywy firmy Janssen przy współpracy ze strony GAMIAN i EUFAMI.
Spotkania z psychologiem, psychoterapeutą są istotnym wzmocnieniem farmakoterapii. Podczas sesji terapeutycznych poszukuje się przyczyn wystąpienia depresji. Psychoterapia ułatwia zrozumienie mechanizmów postępowania, którymi się posługiwaliśmy w dotychczasowym życiu.
Jednak nie zawsze istnieje możliwość szybkiego i bezpośredniego kontaktu z psychoterapeutą lub psychologiem. Przy współpracy z wybitnymi specjalistami z zakresu psychoterapii opracowano zestaw narzędzi i program D-PRESS.
